Olcay CENGİZ TURAN
Borderline (Sınır) Kişilik Bozukluğu, duygu durumu, davranış örüntüleri, öz benlik imajı ve kişilik fonksiyonlarında süregiden çalkalanma ve dengesizliklerle kendini gösteren ciddi bir ruhsal rahatsızlıktır. [1]
Sınır Kişilik bozukluğundan muzdarip olan hasta, birkaç saatten birkaç güne kadar sürebilen, yoğun öfke, depresyon ve kaygı nöbetleri geçirebilir. Sınır Kişilik bozukluğu olan bazı hastalarda, duygu durumu, kaygı bozuklukları, yeme bozuklukları ile birlikte, madde kötüye kullanımı, kendine zarar verme, intihar düşünceleri ve intihar görülebilmektedir.
Belirtileri
Borderline (Sınır) Kişilik Bozukluğu’nun pek çok belirtisi bulunmaktadır. Aşağıda saydığımız belirtiler bunlardan bazılarıdır: [2]-[3]
- Duygulanımda dengesizlik; hiddetlenme, geçmek bilmeyen öfke;
- Kendini boşlukta hissetme; yanlızlık duygusu; ihmal edilmiş hissetme;
- Gerçek veya hayali bir terk edilmeden kaçınmak için çılgınca çaba göstermek;
- Değişen öz benlik algılaması; kendinden nefret etme duygusu;
- İlişkide bulunduğu kişiyi aşırı büyütme ve yerin dibine sokma uçları arasında gidip gelen, gergin ve tutarsız kişilerarası ilişkiler;
- Stres karşısında paronoid düşüncelerin ortaya çıkması;
- Kendine zarar verme; intihar eğilimi;
- Güvenli olmayan seks, madde kullanımı, kumar oynama gibi, dürtüsel ve riskli davranışlar sergilemek;
- Olaylara ve olgulara, siyah ve beyaz katılığı içinde yaklaşmak; uzlaşma güçlüğü göstermek;
Nedenleri
Uzun yıllar boyunca, Borderline (Sınır) Kişilik Bozukluğu’nun temel nedeninin kötü ebeveynler ve kötü yetişme koşulları olduğu yaygın bir kabul görmüştür. Ancak günümüzde, bu hastalığın ortaya çıkmasında, hem yetişme koşullarının ve hem de genetik yatkınlığın rol oynadığı kabul edilmektedir. [4]
Leichsenring’in belirttiği gibi, yetersiz ebeveynlik, genetik yatkınlığı olan kişilerde Sınır Kişilik Bozukluğu hastalığının gelişmesine neden olmaktadır. [5]
Yani bu rahatsızlığın nasıl geliştiğine ilişkin basit ve her olayı kapsayacak bir çerçeve sunmak mümkün görünmemektedir. Genetik faktörlerin ne ölçüde rol oynadığına ilişkin yapılan araştırmalar sonucunda %60-%67 gibi rakamlar verilmektedir. [6]
Bazı araştırmacılar, cinsiyetin hastalığa yakalanmada belirleyici bir rolü olduğunu, hastaların büyük çoğunluğunun kadınlardan oluştuğunu söylüyor olsalar da, bu sonuçların cinsiyet temelinde ön yargılardan kaynaklandığını belirten bilim insanları da vardır. [7]
Diğer Hastalıkların Ortaya Çıkması
Araştırmalar, Sınır Kişilik Bozukluğundan muzdarip olanların, bu hastalığa sahip olmayan kişilere kıyasla, diğer türden ruhsal rahatsızlıklar geliştirmelerinin daha yüksek bir olasılık olduğunu göstermektedir. [8]–[9]
Tedavisi
Amerikan Psikiyatri Derneği (APD), belli tipteki psikoterapi yöntemlerinin ve belli başlı psikotropik ilaçların Sınır Kişilik Bozukluğunun tedavisinde etkili olduğunu belirtmektedir. APD, belli bir psikoterapi yönteminin Sınır Kişilik Bozukluğunun tedavisinde, diğer yöntemlere göre daha üstün olduğunun bilimsel bir kesinlikle söylenemeyeceğini, ancak klinik deneyimlerin, bu tür hastaların kalıcı bir şekilde iyileşmesi için uzun erimli bir psikoterapi çalışmasına ihtiyaç duyulduğunu gösterdiğini ifade etmektedir. [10]
———
[1] https://www.nimh.nih.gov/health/topics/borderline-personality-disorder/index.shtml
[2] https://www.mindhealthconnect.org.au/borderline-personality-disorder-bpd-symptoms
[3] http://www.gelisimpsikiyatri.com/borderlinesinir-kisilik-bozuklugu-belirtileri
[4] Gunderson, J.G., Links, P.S. “Borderline Personality Disorder: A Clinical Guide”. Washington, DC, American Psychiatric Publishing, 2008, 1-9.
[5] Leichsenring, F., “Borderline personality disorder” 2011, 74-84.
[6] Robert O Friedel, “Borderline Personality Disorder Demystified”- Recent Data on the Heritability of Borderline Disorder, http://www.bpddemystified.com/new-data-on-the-heritability-of-borderline-disorder/
[7] Henry KA, Cohen CI Am J Psychiatry. 1983 Nov; 140(11):1527-9.
[8] Zanarini, M.C., Frankenburg, F.R., Dubo, E.D., Sickel, A.E., Trikha, A., Levin, A., Reynolds, V. (1998) “Axis I comorbidity of borderline personality disorder”. American Journal of Psychiatry, 155, 1733-1739.
[9] Zanarini, M.C., Frankenburg, F.R., Vujanovic, A.A., et al. (2004) “Axis II comorbidity of borderline personality disorder: description of 6-year course and prediction to time-to-remission”. Acta Psychiatrica Scandanavica, 110, 416-420.
[10] AMERICAN PSYCHIATRIC ASSOCIATION STEERING COMMITTEE ON PRACTICE GUIDELINES, “PRACTICE GUIDELINE FOR THE Treatment of Patients With Borderline Personality Disorder” , p.10, http://psychiatryonline.org/pb/assets/raw/sitewide/practice_guidelines/guidelines/bpd.pdf
Olcay CENGİZ TURAN